سرویس جهان مشرق - «جانت یلن» روز دوشنبه، ۲۵ ژانویه ۲۰۲۱ (۶ بهمن‌ماه ۱۳۹۹)، با رأی موافق مجلس سنای آمریکا به عنوان وزیر خزانه‌داری این کشور، و اولین زنِ متصدی این وزارت‌خانه در تاریخ آمریکا، منصوب شد[۱]. یلن به عنوان وزیر خزانه‌داری آمریکا نقش پررنگی در تعیین و اجرای سیاست‌های تحریمی واشینگتن، از جمله در قبال ایران، ایفا خواهد کرد. در گزارش پیش رو بیش‌تر با رئیس جدید اتاق جنگ آمریکا علیه ایران آشنا خواهید شد.
«جانت یلن» اولین وزیر خزانه‌داری زن در تاریخ آمریکاست (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› اتاق جنگ آمریکا علیه ایران کجاست و در رأس آن چه کسانی هستند؟
مشرق قصد دارد طی یک مجموعه گزارش، «جو بایدن» رئیس‌جمهور جدید آمریکا، «کاملا هریس» معاون اول او، و اعضای مهم کابینه دولت جدید این کشور را معرفی کند. بخش‌هایی از این مجموعه پیش از این منتشر شده‌اند که آنها را می‌توانید از لینک‌های انتهای همین گزارش بخوانید. بخش‌های بعدی این مجموعه به زودی در مشرق منتشر خواهند شد.
زندگی خانوادگی و تحصیلی یلن
«جانِت لوئیز یِلِن[۲]»، ۱۳ آگوست ۱۹۴۶ (۲۲ مرداد ۱۳۲۵)، در یک خانواده یهودی لهستانی[۳] در محله «بِی‌ریج» در بخش بروکلین در شهر نیویورک آمریکا به دنیا آمد و همان‌جا بزرگ شد[۴]. سال ۱۹۶۲ به عنوان دانش‌آموز برتر از دبیرستان «فورت همیلتون[۵]» فارغ‌التحصیل شد[۶]. پنج سال بعد از کالج دخترانه‌ی «پمبروک[۷]» در دانشگاه «براون» اولین مدرک دانشگاهی خود در رشته اقتصاد را دریافت کرد[۸] و برای تحصیل در مقاطع بالاتر به دانشگاه ییل رفت. یلن سال ۱۹۷۱ از دانشگاه ییل مدرک دکترای اقتصاد گرفت[۹]. سال ۱۹۷۱ بیست‌وچهار دانشجو در دانشگاه ییل مدرک دکترای اقتصاد گرفتند، اما یلن تنها دانشجوی زن در میان این بیست‌وچهار نفر بود[۱۰].
تصویری از «جانت یلن» که در دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» جایی که وی مدتی تدریس می‌کرد، روی دیوار نصب شده است (+)
یلن سال ۱۹۷۷ با همسرش «جورج آکرلوف[۱۱]» اقتصاددان آمریکایی و برنده جایزه نوبل سال ۲۰۰۱ در رشته علوم اقتصادی[۱۲] آشنا شد؛ زمانی که هر دو در بانک مرکزی آمریکا کار می‌کردند. این دو سال بعد با هم ازدواج کردند و سال ۱۹۸۱ صاحب تنها فرزندشان «رابرت» شدند که او هم سال ۲۰۰۳ مدرک «اقتصاد و ریاضیات» خود را از دانشگاه ییل دریافت کرد و شش سال بعد از دانشگاه هاروارد مدرک دکترای اقتصاد گرفت. آکرلوف، همسر یلن، از مادری یهودی به دنیا آمده که خانواده‌اش از آلمان به آمریکا مهاجرت کرده‌اند. آکرلوف در حال حاضر استاد دانشگاه «جورج‌تاون[۱۳]» و استاد بازنشسته دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» است[۱۴].
«جانت یلن» و همسرش هر دو یهودی هستند (+)
وزیر خزانه‌داری آمریکا جوایز و مدارک افتخاری زیادی دریافت کرده که از جمله آنها مدرک دکترای دانشگاه تل‌آویو است که ماه ژوئن سال ۲۰۱۹ به وی اعطا شد[۱۵]. یلن طی سال‌های اخیر بارها در فهرست تأثیرگذارترین[۱۶] افراد[۱۷] در حوزه[۱۸] اقتصاد و بازار[۱۹] (از جمله در صدر این افراد در سال ۲۰۱۵[۲۰]) به عقیده نشریه «بلومبرگ»، قدرتمندترین[۲۱] زنان[۲۲] جهان[۲۳] و قدرتمندترین[۲۴] افراد[۲۵] جهان[۲۶] به گزارش مجله «فوربز»، و ۱۰۰ شخصیت[۲۷] تأثیرگذار[۲۸] جهان[۲۹] از نظر مجله «تایم» قرار داده شده است.
تصویر «جانت یلن» روی جلد ویژه‌نامه ماه نوامبر سال ۲۰۱۵ مجله «بلومبرگ مارکتس» به عنوان تأثیرگذارترین فرد جهان در حوزه اقتصاد و بازار (+)
تصویر «جانت یلن» روی جلد شماره ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ مجله تایم؛ این مجله آمریکایی سال ۲۰۱۴ یلن را یکی از بانفوذترین افراد جهان دانسته بود (+)
ارزش خالص دارایی‌های یلن حدود ۱۶ میلیون دلار ارزیابی می‌شود[۳۰] که از طریق مالکیت سهام، هزینه سخنرانی و سِمت‌های مختلف او در دولت و دانشگاه‌ها به دست آمده است. وزیر خزانه‌داری آمریکا در شماری از کمپانی‌های آمریکایی سرمایه‌گذاری می‌کند که از جمله آنها غول داروسازی «فایزر» است؛ کمپانی‌ای که این روزها واکسن کووید-۱۹ش جنجالی شده است. یلن همچنین تنها بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، یعنی پس از خروجش از بانک مرکزی آمریکا، بیش از ۷ میلیون دلار بابت سخنرانی از کمپانی‌های مالی مانند «گلدمن‌ساکس»، «سیتی‌گروپ» و «بارکلیز» دریافت کرد[۳۱]. البته قول داده بعد از تصدی وزارت خزانه‌داری، در صورتی که ملزم به تصمیم‌گیری درباره شرکت‌هایی شد که در آنها صاحب دارایی است، دارایی‌هایش را واگذار کند.
«فردوسی ماداکی» (جلوی تصویر) در آغوش مادرش «آبو ماداکی» در سال ۲۰۰۷؛ «فردوسی» که در این تصویر ۱۱ سال دارد و سال ۱۹۹۶، وقتی تیم پزشکی فایزر داروی آزمایشی به او دادند، تنها یک سال داشت، همچنان از ناتوانی فیزیکی و آسیب مغزی رنج می‌برد (جزئیات بیش‌تر)؛ شرکت داروسازی فایزر یکی از کمپانی‌هایی است که «جانت یلن» وزیر خزانه‌داری آمریکا، در آنها سرمایه‌گذاری کرده است (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› آیا می‌توان به واکسن کرونای «فایزر» اعتماد کرد؟
›› فایزر چگونه از کودکان نیجریه‌ای به عنوان موش آزمایشگاهی استفاده کرد
سِمت‌های قبلی یلن: از دانشگاه تا شورای حکام بانک مرکزی آمریکا
یلن پس از فارغ‌التحصیلی از مقطع دکترا در دانشگاه ییل، به عنوان استادیار رشته اقتصاد در دانشگاه هاروارد مشغول به کار شد و بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۶ همان‌جا مشغول تدریس بود[۳۲]. سال ۱۹۷۷ به عنوان اقتصاددان وابسته به شورای حکام بانک مرکزی آمریکا، موسوم به «فدرال ریزرو»، استخدام شد و وظیفه تحقیقات درباره اصلاح سیاست‌های پولی بین‌المللی را به عهده گرفت؛ و البته در کافه‌تریای بانک مرکزی با همسر آینده‌اش آشنا شد[۳۳]. از آن‌جایی که آکرلوف، همسر یلن، باید برای تدریس در «دانشکده اقتصاد لندن» آمریکا را ترک می‌کرد، یلن نیز سِمت خود در بانک مرکزی را ترک کرد و با همسرش راهی انگلیس شد و در دانشکده اقتصاد لندن به تدریس اقتصاد پرداخت[۳۴]. با این وجود، این دو پس از دو سال دوباره به آمریکا برگشتند.
«جورج آکرلوف» (راست) همسر «جانت یلن» (چپ) نیز مانند خودش یهودی است و هر دو در دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» تدریس کرده‌اند (+)
یلن سال ۱۹۸۰ به هیأت علمی دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» پیوست و مشغول تحقیقات و تدریس شد. وزیر خزانه‌داری آمریکا که اکنون استاد افتخاری «مدرسه تجارت هاس» در همین دانشگاه است، جوایز مختلفی هم به خاطر تدریس در این دانشگاه دریافت کرد[۳۵]، اما نهایتاً تدریس در دانشگاه را رها کرد و دوباره به سِمت‌های دولتی روی آورد.
«جانت یلن» (راست) در مراسم دریافت مدرک افتخاری از دانشگاه ییل در سال ۲۰۱۵ (+)
ماه آگوست سال ۱۹۹۴ یک مرخصی پنج سال از دانشگاه کالیفرنیا گرفت و بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، او را نامزد عضویت در شورای حکام بانک مرکزی این کشور کرد[۳۶]. کمیته بانک‌داری مجلس سنای آمریکا پس از شنیدن دفاعیات یلن در جلسه تأیید صلاحیتش با ۱۸ رأی موافق و تنها ۱ رأی مخالف صلاحیت او را تأیید کرد[۳۷]. یلن در نشست مجلس سنا نیز توانست از مجموع ۱۰۰ رأی ۹۶ رأی موافق کسب کند و راهی شورای حکام بانک مرکزی آمریکا شود[۳۸]. اما آن‌جا هم آخرین مقصد یلن نبود.
«جانت یلن» (راست) بین سال‌های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۷ عضو شورای حکام بانک مرکزی آمریکا و بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۹ رئیس شورای مشاوران اقتصادی «بیل کلینتون» (راست) رئیس‌جمهور وقت آمریکا بود؛ «رابرت روبین» (وسط) بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹ وزیر خزانه‌داری آمریکا بود (+)
وزیر خزانه‌داری جدید آمریکا اواسط ماه فوریه سال ۱۹۹۷، پس از معرفی‌اش توسط کلینتون و تأیید صلاحیتش به اتفاق آرا[۳۹] در مجلس سنا[۴۰]، به عنوان دومین زن در تاریخ آمریکا، ریاست «شورای مشاوران اقتصادی» رئیس‌جمهور را به عهده گرفت[۴۱]. یلن همزمان با سمتش در این شورا، بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۹، رئیس کمیته سیاست اقتصادی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نیز بود[۴۲]. با این وجود، سال ۱۹۹۹ اعلام کرد به دلایل شخصی از شورای مشاوران اقتصادی استعفا می‌کند و دوباره به دانشگاه کالیفرنیا برمی‌گردد[۴۳].
«جانت یلن» چند بار میان فضای دانشگاه و دولت رفت‌وآمد کرد تا نهایتاً سِمت‌های دولتی را ترجیح داد (+)
اولین رئیس زن بانک مرکزی آمریکا
یلن سال ۲۰۰۴ به اولین زنی در تاریخ آمریکا تبدیل شد[۴۴] که به عنوان رئیس و مدیرعامل بانک مرکزی سان‌فرانسیسکو (شعبه‌ی بانک مرکزی آمریکا در شهر سان‌فرانسیسکو) انتخاب می‌شد[۴۵]. وی تا سال ۲۰۱۰ در این سِمت باقی ماند؛ از جمله سال ۲۰۰۷، بارها نسبت به بازار مسکن هشدار داد و انتهای همان سال نیز این بازار سقوط کرد. بخشی از شهرت یلن به همین اتفاق برمی‌گردد، چراکه او را کسی می‌دانند که پیش از سایر مقامات اقتصادی آمریکا توانست سقوط بازار مسکن را پیش‌بینی کند[۴۶].
«جانت یلن» در دوره‌ای که ریاست شعبه بانک مرکزی آمریکا در شهر سان‌فرانسیسکو را به عهده داشت (+)
ماه جولای سال ۲۰۰۹، زمزمه‌هایی به گوش رسید مبنی بر اینکه ممکن است باراک اوباما، رئیس‌جمهور جدید آمریکا در آن زمان، یلن را نامزد ریاست بانک مرکزی این کشور کند[۴۷]، اما اوباما نهایتاً «بن برنانکی[۴۸]» رئیس یهودی بانک مرکزی را که توسط جورج بوش پسر، رئیس‌جمهور قبلی، منصوب شده بود، در سِمت خود ابقا کرد. اواخر ماه آوریل سال بعد، اوباما یلن را نامزد نایب‌رئیسی بانک مرکزی کرد[۴۹]. یلن این‌بار در کمیته بانک‌داری مجلس سنا توانست ۱۷ رأی موافق کسب کند و با ۶ رأی مخالف مواجه شد، اما باز هم تأیید صلاحیت شد. ماه سپتامبر همان سال، مجلس سنا در یک رأی‌گیری شفاهی صلاحیت یلن برای هم عضویت در شورای حکام[۵۰] و هم نایب‌رئیسی بانک مرکزی آمریکا[۵۱] را تأیید کرد. به این ترتیب، یلن دومین زن در تاریخ آمریکا شد که نایب‌رئیس بانک مرکزی این کشور می‌شد[۵۲]. اما عالی‌رتبه‌ترین کرسی در بانک مرکزی آمریکا هنوز انتظار یلن را می‌کشید.
«جانت یلن» پیش از تبدیل شدن به اولین رئیس زنِ در تاریخ بانک مرکزی آمریکا، دومین نایب‌رئیس زن در تاریخ این بانک بود (+)
۹ اکتبر ۲۰۱۳ (۱۷ مهرماه ۱۳۹۲)، اوباما رسماً یلن را نامزد جایگزینی برنانکی به عنوان رئیس بانک مرکزی آمریکا کرد[۵۳]. با این وجود، تأیید صلاحیت یلن این‌بار به مشکل برخورد. وقتی مباحثات بر سر تأیید یا رد صلاحیت یلن بالا گرفت، مجلس سنا، ماه دسامبر سال ۲۰۱۳، با ۵۹ رأی موافق و ۳۴ رأی مخالف، رأی به مختومه کردن موضوع داد[۵۴]. حدود دو هفته بعد، یلن با ۵۶ رأی موافق و ۲۶ رأی مخالف در مجلس سنا[۵۵] تأیید صلاحیت شد[۵۶]، اما با ثبت یک رکورد جدید در کم‌ترین اختلاف میان آرای موافق و مخالف برای تأیید صلاحیت رئیس بانک مرکزی. یلن به اولین رئیس زن بانک مرکزی آمریکا (و اولین رئیس زن یک بانک مرکزی مهم در جهان)، اولین رئیس بانک مرکزی آمریکا پس از تصدی نایب‌رئیسی این بانک، و اولین رئیس دموکرات بانک مرکزی آمریکا از سال ۱۹۸۷ تبدیل شد[۵۷].
«جانت یلن» (جلوی تصویر) سال ۲۰۱۳ در ابتدای نشست تأیید صلاحیتش در کنگره به عنوان رئیس بانک مرکزی آمریکا سوگند یاد می‌کند (+)
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، گزینه‌ی ابقای یلن در بانک مرکزی را بررسی کرد، اما نهایتاً ماه نوامبر سال ۲۰۱۷ «جروم پاول» را برای تصدی ریاست این بانک نامزد کرد[۵۸]. به این ترتیب، دوران حضور یلن در بانک مرکزی آمریکا به پایان رسید. یک روز پیش از پایان دوره چهارساله یلن به عنوان رئیس بانک مرکزی آمریکا، اندیشکده «مؤسسه بروکینگز» آمریکا اعلام کرد یلن به عنوان عضو برجسته در حوزه سیاست‌گذاری پولی و مالی به این اندیشکده خواهد پیوست[۵۹]. یلن پس از خروج از بانک مرکزی به منتقد سیاست‌های اقتصادی دولت ترامپ تبدیل شد، از جمله در یک مصاحبه اعلام کرد که اعتقاد ندارد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، «درکی از سیاست‌گذاری کلان اقتصادی[۶۰]» داشته باشد[۶۱].
«جانت یلن» (چپ) رئیس سابق بانک مرکزی آمریکا، ماه ژوئن سال ۲۰۱۴ در مراسم تحلیف «جروم پاول» رئیس جدید این بانک، به او تبریک می‌گوید (+)
یلن در وزارت خزانه‌داری
جو بایدن، ۳۰ نوامبر ۲۰۲۰ (۱۰ آذرماه ۱۳۹۹) جانت یلن را به عنوان گزینه خود برای تصدی وزارت خزانه‌داری[۶۲] معرفی کرد[۶۳]. کمیته اقتصادی مجلس سنای آمریکا ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱ (۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۹) به اتفاق آرا یلن را تأیید صلاحیت کرد[۶۴]. سه روز بعد، در رأی‌گیری مجلس سنا ۸۴ سناتور به یلن رأی موافق دادند و ۱۵ سناتور رأی مخالف[۶۵]؛ یک سناتور نیز به صلاحیت یلن رأی ممتنع داد[۶۶]. روز بعد، کاملا هریس، اولین نخست‌وزیر زن تاریخ آمریکا، مراسم تحلیف یلن[۶۷]، اولین وزیر خزانه‌داری زن تاریخ آمریکا، را برگزار کرد[۶۸]. جانت یلن همچنین اولین فردی در تاریخ آمریکاست[۶۹] که هر سه نهاد قدرتمند اقتصادی دولت فدرال آمریکا، یعنی وزارت خزانه‌داری، بانک مرکزی و شورای مشاوران اقتصادی را هدایت کرده است[۷۰].
«جانت یلن» (چپ) در حضور «کاملا هریس» (راست) معاون اول جو بایدن، به عنوان وزیر خزانه‌داری آمریکا سوگند یاد می‌کند، در حالی که همسرش «جورج آکرلوف» (سوم از چپ) انجیل را برای او نگه داشته و پسرشان «رابرت آکرلوف» نیز تماشا می‌کند (+)
مواضع یلن درباره ایران
وزیر خزانه‌داری آمریکا[۷۱] درباره تحریم‌های اقتصادی واشینگتن علیه کشورهای دیگر و رویکرد دولت ترامپ درباره تحریم‌ها می‌گوید وزارت خزانه‌داری تحت هدایت او «اقدام به بازبینی دقیق تحریم‌ها می‌کند تا تضمین نماید که تحریم‌ها هدفمند و کارآمد هستند و پیامدهای ناخواسته‌ی آنها به حداقل می‌رسد[۷۲].» یلن درباره توافق هسته‌ای ایران نیز می‌گوید تضمین خواهد کرد که ایران به عنوان پیش‌شرط کاهش تحریم‌های اقتصادی، گام‌های لازم برای «بازگشت به تعهدات» تحت این توافق را خواهد برداشت. در عین حال، وزیر خزانه‌داری آمریکا تأکید دارد که ایران «بزرگ‌ترین حامی دولتی تروریسم در جهان» است، و می‌گوید: «من تضمین خواهم کرد که وزارت خزانه‌داری همچنان به کارهای مهمش برای مقابله با حمایت ایران از تروریسم و اقدام این کشور به نقض حقوق بشر ادامه می‌دهد.»
«جانت یلن» در سال ۲۰۱۷، زمانی که رئیس بانک مرکزی آمریکا بود؛ یلن، وزیر خزانه‌داری جدید آمریکا، طبق معمول وزرای خزانه‌داری آمریکا، ایران را به حمایت از تروریسم متهم کرده و وعده داده است از تحریم‌های اقتصادی برای پیشبرد منافع واشینگتن استفاده کند (+)
چنان‌که گفته شد، یلن نقش مهمی در تعیین سیاست‌های تحریمی دولت بایدن ایفا خواهد کرد[۷۳]. اکنون باید صبر کرد و دید آیا سیاست‌های دولت جدید آمریکا در قبال ایران، تحریم‌های ضدایرانی، و توافق هسته‌ای نسبت به دولت سابق این کشور تغییری خواهد کرد یا نه؛ و باید دید اتاق جنگ آمریکا علیه ایران تحت فرماندهی یلن چگونه عمل خواهد کرد.
آن‌چه خواندید، بخشی از مجموعه گزارش مشرق در معرفی اعضای مهم کابینه جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، بود. بخش‌های قبلی این مجموعه را می‌توانید از لینک‌های زیر بخوانید:
◄ «جو بایدن» کیست؟ / آیا آمریکای بایدن به برجام برمی‌گردد؟
◄ «کامِلا هریس» معاون اول آمریکا کیست؟
◄ «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا کیست؟
◄ «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی جو بایدن کیست؟
[۵۴] Vote Summary - Question: On the Cloture Motion (Motion to Invoke Cloture on the Nomination of Janet L. Yellen... Link
[۶۵] WHAT THEY ARE SAYING: Secretary of the Treasury Janet Yellen Confirmed in a Historic, Bi-Partisan Senate Vote Link
[۷۰] Janet L. Yellen Sworn In As ۷۸th Secretary of the United States Department of the Treasury Link
۱۷:۱۷ - ۱۳۹۹/۱۱/۱۳
۱۷:۲۰ - ۱۳۹۹/۱۱/۱۳
۱۸:۳۱ - ۱۳۹۹/۱۱/۱۳
۱۹:۳۸ - ۱۳۹۹/۱۱/۱۳
